Ký ức người lính Cụ Hồ - Ký ức hành trình cuộc trường chinh giành độc lập dân tộc

Đại tá, Thạc sỹ Trần Quốc Huy

Chủ tịch Chi hội Khoa học Lịch sử Quân sự

Thiết thực kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam Anh hùng (22/12/1944 - 22/12/2024) và 35 năm ngày Hội quốc phòng toàn dân (22/12/1989 - 22/12/2024), Chi hội Khoa học Lịch sử Quân sự Hải Phòng tổ chức biên soạn cuốn sách: “Ký ức Người lính Cụ Hồ” (Tập 1), được Nhà Xuất bản Hội Nhà văn xuất bản và phát hành tháng 12 năm 2024 với tổng số 50 bài viết của 38 tác giả. Bằng những ký ức sống động của bản thân, ghi theo lời kể của đồng đội, các bài viết hồi tưởng lại những kỷ niệm sâu sắc về chiến đấu, phục vụ chiến đấu, làm nhiệm vụ quốc tế giúp nước bạn Lào và Cam-pu-chia, tình đồng chí, đồng đội, tình nghĩa hậu phương với tiền tuyến, kỷ niệm về những chuyến đi về cội nguồn thăm quan di tích lịch sử, chiến trường xưa...Cuốn sách: “Ký ức Người lính Cụ Hồ” (Tập 1) được phát hành rộng rãi và nhận được nhiều tình cảm trân trọng của độc giả, nhất là những cựu chiến binh và trước nhu cầu của bạn đọc, Chi hội, Ban biên soạn đã tái bản lần 2.

Phá huy kết quả Ban biên soạn, xuất bản “Ký ức Người lính Cụ Hồ” (Tập 1), Chi hội Khoa học Lịch sử Quân sự, Ban Biên soạn đã hoàn thành biên soạn, tổng hợp và xuất bản Cuốn sách: “Ký ức Người lính Cụ Hồ” (Tập 2). Để triển khai thực hiện, trên nhóm zalo, Chi hội thông báo về việc biên soạn ký ức người lính Cụ Hồ tập 2 tạo điều kiện để các hội viên trong Chi hội gửi bài. Chi hội thông báo trên mạng facebook tạo mọi điều kiện cho mọi người có điều kiện tham gia viết và gửi bài về Ban biên soạn. Các hội viên Trần Quốc Huy, Phạm Anh Tuấn, Trịnh Văn Thao, Trần Thanh Thảo, Trần Thế Thi, Lê Thị Học, ông Đỗ Hưu Bình, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Những người lính Biển Hải Phòng tuyên truyền, vận động, giới thiệu nhiều nhân chứng lịch sử là Bộ đội Cụ Hồ để Ban biên soạn gặp gỡ và vận động tham gia viết bài.

Sau gần 8 tháng triển khai (tháng 12/2024 - đến tháng 7/2025), Ban biên soạn đã tổng hợp và nhận được 41 bài viết của 28 tác giả tâm huyết, yêu mến Bộ đội Cụ Hồ. Ban Biên soạn vẫn thống nhất là: “Ký ức Người lính Cụ Hồ”. Tên gọi như vậy để phản ánh rõ những ký ức của người lính và viết về người lính Bộ đội Cụ Hồ sống, chiến đấu, phục vụ chiến đấu, học tập, công tác trong Quân đội nhân dân Việt Nam, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Sau Trang tác giả, Lời nói đầu là các bài viết được sắp xếp tuần tự theo các giai đoạn lịch sử của đất nước, Quân đội Nhân dân Việt Nam từ năm 1945 đến nay: cao trào Cách mạng Tháng Tám năm 1945, kháng chiến chống thực dân Pháp, kháng chiến chống Mỹ, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Tuy nhiên, việc bố trí các bài viết theo tiến trình lịch sử cũng chỉ là tương đối; trong đó, ưu tiên những bài viết ký ức về những bậc tiền bối của đất nước, Quân đội như: Đại tướng Võ Nguyên Giáp, những sỹ quan quân hàm cấp tướng trong Quân đội.

Phần lớn, các bài viết thể hiện theo hình thức hồi tưởng lại, ghi lại lời kể của đồng đội, những kỷ niệm về người lính Cụ Hồ trong 80 năm qua. Bằng những ký ức sống của bản thân, ghi theo lời kể của đồng đội, các bài viết hồi tưởng lại những kỷ niệm sâu sắc trên các hoạt động của Quân đội: chiến đấu, phục vụ chiến đấu; làm nhiệm vụ quốc tế giúp nước bạn Lào và Camphuchia; tình đồng chí, đồng đội; tình nghĩa hậu phương với tiền tuyến; kỷ niệm về những chuyến đi về cội nguồn, thăm quan di tích lịch sử văn hóa để tưởng nhớ, tri ân các Anh hùng Liệt sỹ...

Trên góc độ về tư liệu lịch sử quân sự, nhiều bài viết phản ánh chân thực khách quan nhiều sự kiện lịch sử quân sự, nhiều tư liệu lịch sử quý. Các tác giả Phạm Anh Tuấn, Lương Quang Phược, Nguyễn Đăng Văn đã nhớ lại những sự kiện lịch sử quân sự tiêu biểu, điển hình trong chiến dịch Điện Biên Phủ, chiến dịch Hồ Chí Minh, bảo vệ cầu Hàm Rồng (Thanh Hóa) - cuộc đọ đầu lịch sử với đế quốc Mỹ, trong đó phản ánh rõ những công sức đóng góp của Bộ đội Cụ Hồ.

Mặc dù thời gian đã lùi lại phía sau, phủ mờ nhiều tư liệu lịch sử, nhưng với tâm huyết của những người trực tiếp tham gia những sự kiện vô cùng ác liệt, các tác giải: Thẩm Hồng Lăng, Lưu Công Hòa, Mạc Đăng Ẩn, Phạm Quang Thông, Lê Khắc Đệ, Vũ Văn Nhân, Trần Thế Thi, Võ Duy Khoái, Phạm Minh Ngọc, Chu Thị The, Vũ Văn Nhân, Lê Thị Học...hồi ức, ghi chép lại những kỷ niệm trong những ngày chiến đấu bắn máy bay trên vùng biển Đông Bắc của Tổ quốc, chiến đấu trên những con tàu không số, bảo vệ thành cổ Quảng Trị, tham gia chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, thanh niên xung phong phối hợp với Bộ đội Trường Sơn mở đường chi viện cho các chiến trường miền Nam, chiến đấu bảo vệ biên giới Tây Nam của Tổ quốc, giúp nước bạn Campuchia thoát khỏi nạn diệt chủng Pôn-pốt - Iêng-xa-ri. Tác giải Trần Thanh Thảo - nguyên Chính ủy Trung đoàn 179 - Bộ CHQS Hải Phòng nhớ lại công sức to lớn của bộ đội làm đường xuyên đảo Cát Bà, để có một Cát Bà bừng sáng miền di sản hôm nay.

Với tình cảm sâu sắc tình đồng chí, đồng đội trong những năm chiến đấu, lời hứa với đồng đội khi còn sống trở về quê hương, các tác giả Mạc Đăng Ẩn, Phạm Tiến Du...bùi ngùi xúc động kể lại những lần tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ; nhất là, tác giả Trần Quốc Huy kể lại hành trình cựu chiến binh Chế Trung Hiếu phối hợp với cựu chiến binh Mỹ tìm được 153 hài cốt Liệt sỹ hy sinh tại sân bay Biên Hòa trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân 1968.

Trân trọng và tri ân những người lính Cụ Hồ, các tác giả Vũ Lệnh Bích, Nguyễn Văn Xuân, Trần Quốc Huy, Trịnh Văn Thao kể về những tấm gương phục vụ Tổ quốc, phục vụ nhân dân, chiến đấu dũng cảm, hy sinh quên mình: như Thiếu tướng Nguyễn Hữu Sở - Phó Tư lệnh Tham mưu trưởng Quân khu, Đại tá Võ An Đông - Tư lệnh Bộ Tư lệnh 350, Chi huy trưởng Bộ Chỉ huy Quân sự Hải Phòng; Nguyễn Xuân Thắng, người chiến sỹ cộng sản, người lính Cụ Hồ kiên trung, cụ Mai Thị Đảm, Nữ du kích Hoàng Ngân, đòn gánh đánh Tây, thực hiện tích cực các nhiệm vụ phục vụ bộ đội vào Nam đánh Mỹ, xây dựng hậu phương miền Bắc.

Trong cuốn “Ký ức Người lính Cụ Hồ” tập 2, không chỉ phản ánh hình ảnh và phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ trong chiến đấu, mà nhiều tác giả như Trần Quốc Huy, Trình Văn Thao, tâm huyết phản ánh những phẩm chất Bộ độ Cụ Hồ trong lao động sản xuất, phát triển kinh tế như Cựu chiến binh Phạm Văn Hoa (Vĩnh Bảo) nuôi gà trang trại thương phẩm; người thắp sáng văn hóa trong tình hình mới như Nghệ nhân thư pháp Việt Nam Lê Thiên Lý (Lê Chân); Người Thương binh, Cựu Chiến binh, Anh hùng Lao động Trần Hồng Quảng chăm lo gia đình chính sách, xây dựng bảo tàng Quang Minh góp phần giáo dục truyền thống; Tỳ kheo Thích Giác Quán (chùa Linh Quang Tự) nhớ về những ngày trong quân ngũ, nay trả lại quân phụ quân nhân khoác áo cà sa để góp phần làm “Tốt đời, đẹp đạo”... Tác giả Nguyễn Xuân Mười kể về tâm gương Cựu chiến binh Trần Thanh Thảo suốt đời gắn bó với công tác xây dựng Đảng. Các tác giả Nguyễn Đức Long, Nguyễn Đức Nghĩa kể về những chuyến hành trình trở lại những địa chỉ đỏ các tỉnh bắc miền Trung để tri ân các Anh hùng Liệt sỹ, khắc ghi những đóng góp to lớn cả quân dân huyện đảo Trường Sa trong bảo vệ chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc.

Kết thúc, “Ký ức Người lĩnh Cụ Hồ” (Tập 2), xin được mượn lời một bạn đọc có ý kiến về cuốn sách: “Em chúc mừng các anh đã góp bút lực vào các tác phẩm trong cuốn sách "Ký ức Người lính Cụ Hồ" (tập 2) để chào mừng Cách mạng Tháng 8 và Quốc khánh mùng 2-9. Các bài viết thật dung dị, chân thực, ý nghĩa, xúc tích những đầy cảm xúc. Thật đáng trân trọng, hơn ai hết em thật tự hào khi có bóng dáng của các nhân vật là người mẹ, người thân của mình trong đó. Xin được bày tỏ lòng biết ơn và niềm vui hạnh phúc, niềm xúc động nghẹn nghào khi đón đọc tác phẩm này. Em thay mặt gia đình và người thân cảm ơn các cây bút của Chi hội Khoa học Lịch sử Quân sự Hải Phòng. Chúc hội lớn mạnh không ngừng để ghi lại những giá trị sống và giữ gìn tất cả những giá trị nhân văn thiêng liêng của lịch sử dân tộc Việt Nam nói chung và lịch sử Quân đội nhân dân Việt Nam nói riêng”.

“Ký ức Người lĩnh Cụ Hồ” (Tập 2) đã hoàn thành biên soạn, xuất bản và ra mắt bạn đọc đúng vào dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9. “Ký ức Người lĩnh Cụ Hồ” là ký ức hành trình cuộc trường chinh giành độc lập dân tộc và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam 80 năm qua.